جراحی رباتیک

جراحی  روباتیک 

   

                                       

جراحی از جنس روبات

هنگامی که جراحی پروستات انجام می‌گیرد، هدف برداشتن غده پروستات است و همچنین مطمئن شدن از اینکه دیگر غده‌ای باقی نمانده باشد. علاوه بر این دست نخورده نگه داشتن عصب‌های جنسی در موقع دوباره وصل کردن مثانه به مجاری پیشاب از اهداف دیگر جراح است. یک روبات بنیادی بیرون آورنده غده پروستات،  پردازه‌ای هدایت‌گر جراح است که شامل  ماشین به اسم روبات   da Vinci ‌است و به منظور  برداشتن پروستات سرطانی و گره‌های لنفاوی اطراف آن استفاده می‌شود. این روش یک نگاه تهاجمی به  جراحی غده های پروستات است.

جراحی روباتیک به روشی شبیه به جراحی باز انجام می‌شود. تفاوت بین جراحی روباتیک و باز در این است که در جراحی باز قسمت زیادی از بدن که از ناف تا بالای استخوان شرمگاهی است مورد برش قرار می‌گیرد. ولی در جراحی روباتیک به 4 تا 6 برش نیاز است که اندازه هر کدام از برش ها از 4 تا 6 میلیمتر بیشتر نمی‌شود.  این برش‌ها اجازه می‌دهند که ادوات مورد نیاز از داخل سیلندر توخالی که از پیش در محل شکاف‌ها نصب شده‌اند وارد بدن شوند و باعث می‌شود که اعضای بیمار از تماس مستقیم دست جراح مبرا شود.

پیش از ظهور این ماشین، جراح این روش را به صورت لاپاروسکوپی انجام می‌داد. جراحی بنیادی لاپاروسکوپی کمتر از جراحی باز خطرناک است و از پورت مشابهی شبیه به جراحی روباتیک استفاده می‌کند.

در طول لاپاروسکوپی، دست جراح به طور فیزیکی با ادواتی که وارد پورت می‌شوند تماس پیدا می‌کند و دامنه حرکت ادوات هم محدود است. در ضمن، دوربین لاپاروسکوپی که در داخل بدن برای دید جراح تعبیه شده و به یک صفحه نمایش وصل می‌شود دارای دید دو بعدی است و به همین علت جراح در تشخیص عمق جراحی با مشکل مواجه می‌شود.

در حال حاضر جراحی روباتیک جایگاه خاصی پیدا کرده است. جراح که قبلا دستش با اندام بیمار یا با وسایل جراحی تماس پیدا می‌کرد، در حال حاضر تنها با میز فرمان که معمولا در اتاق فرمان تعبیه می‌شود سر و کار دارد.

این دستگاه دو دستگیره مناسب برای دو دست دارد که به جراح اجازه می‌‌دهد  تا با مهارت کامل جراحی کند، در حالی‌که از بیمار فاصله دارد. به علاوه دستگاهی که وارد بدن می‌شود زاویه حرکتی شبیه به  انسان دارد تا جراح بتواند مانند دست آن را به جهات مختلف بچرخاند و زاویه بهتری برای جراحی فراهم می‌سازد. هر چند اگر از نگاه یک جراح به دستگاه نگاه شود، دستگاه یک تصویر سه بعدی بزرگ شده از اعضا  ارائه می‌‌دهد، مانند این‌که جراح دارد با چشمان خودش به مریض نگاه می‌کند، لذا در تشخیص عمق جراحی با مشکلی مواجه نخواهد شد.

وسایلی که در جراحی روباتیک استفاده می‌شوند شبیه به وسایلی هستند که در جراحی باز استفاده می‌شوند. حتی می‌توان از قیچی، انبر و گیره استفاده کرد  یا بخیه و گره زد.در حال حاضر جراحی روباتیک با جراحی باز رقابت می‌کند و در روباتیک دیگر لرزش دست جراح وجود ندارد و حرکات اضافی را کاهش می‌‌دهد. در جراحی باز و لاپاروسکوپی، لرزش‌های دست جراح ممکن است خطرناک باشد ولی در روباتیک، دستگاه لرزش‌های دست را به ادوات جراحی منتقل نمی‌کند.

یادداشت‌های زیادی وجود دارند که نشان می‌دهند  روباتیک موفق‌تر بوده است در حالی‌که بسیاری از جراحان این روش را مانند روش‌های قبل و در بعضی مواقع بدتر هم می‌دانند. این امر بستگی به راحت بودن جراح در کار با روبات و همچنین اطلاعات وی در آناتومی پروستات و قسمت‌های اطراف آن نیز دارد.

جراحی روباتیک در حال حاضر از یک جایگاه خوبی برخوردار است و بسیاری از بیماران به خاطر خطر کمتر، این روش را انتخاب می‌کنند. به علاوه در جراحی روباتیک مانند جراحی لاپاروسکوپی از  (pneumoperitoneum) ‌مشاهده گاز معده با اشعه  Xاستفاده می‌شود.   در این شیوه از گاز(‌مانند دی اکسید کربن )‌برای رسیدن به وریدهای بطنی استفاده می‌شود. این فشار اضافی  اجازه می‌دهد که جراحی با خونریزی کمتری انجام  گیرد. پس در جراحی روباتیک، بیمار خون کمتری از دست می‌‌دهد  که این خود باعث محبوب شدن بیشتر این روش می‌شود.مانند هر وسیله جراحی دیگر، ممکن است که قسمتی از ابزارهای جراحی ماشین بشکند که در این صورت دستگاه به طور خودکار متوقف می‌شود تا به بیمار آسیب نرسد،در این مورد در اکثر بیمارستان‌ها قطعه یدکی موجود است که سریعا قابل تعویض خواهد بود. در غیر این صورت جراح می‌تواند با لاپاروسکوپی یا عمل باز به عمل خود ادامه دهد.

روبات   da Vinci  ‌یک روبات جراح مستقیم است، پس همه حرکات آن از دستورات جراح منشأ می‌گیرد. هیچ نوع حرکت خودکار یا نیمه خودکاری وجود ندارد، پس این تصور که ممکن است دستگاه مستقل از جراح عمل کند وجود ندارد.

از آنجا که این روش کمتر به بدن آسیب می‌رساند، لذا به بیمار اجازه می‌‌دهد که زودتر خوب شود. این بدان معنی است که مدت زمان خوب شدن   یک بریدگی بزرگ  بسیار بیشتر از زمانی است که بریدگی 5 تا 8 میلیمتری لازم دارد. پس از برداشتن پروستات و سپس بخیه زدن مثانه و مجاری ادرار، از سوند برای خشک ماندن محل بخیه استفاده می‌شود که معمولا پس از 3 تا 4روز برداشته خواهد شد و تحقیقات نشان می‌دهند که پس از 7 تا 14 روز بیمار بهبود را به دست خواهد آورد.

در مورد بستری در بیمارستان، بیمار یک تا دو روز پس از جراحی می‌تواند بیمارستان را ترک کند. معمولا بیماران یک روز پس از جراحی روباتیک بیمارستان را ترک می‌کنند حال آنکه در بعضی از بیمارستان‌های خصوصی آمریکا شخص همان روز نیز مرخص شده است. بدین ترتیب شخص از پرداخت هزینه  بستری  در بیمارستان مبرا می‌شود.

دپارتمان بیهوشی و خدمات جراحی آمریکا معمولا سالانه تعداد 4 تا 5 جراح را به مدت 2 تا3 سال بورس می‌کند تا کاملا با روبات و عملکرد کل ماشین آشنا شوند. معمولا جراحان اورولوژی که تجربه جراحی لاپاروسکوپی یا روباتیک نداشته‌‌اند می‌توانند داوطلب این بورس شوند. همچنین جراحی لاپاروسکوپی نیز در طول این دوره آموزش داده خواهد داد.

با گذشت زمان متقاضیان جراحی روباتیک رو به افزایش هستند و جراحان اورولوژی نیز احساس راحتی بیشتری در جراحی پروستات  می‌کنند. ولی هنوز مسأله‌هایی چون خرابی دستگاه و فاکتورهای بیمار و غیره وجود دارند که این زمان زیادی خواهد برد.

با توجه به گام‌های بلندی که در کامپیوتر و تکنولوژی برداشته شده، همانطور که تبدیل کامپیوتر رومیزی به لپ تاپ و سپس کامپیوترهای جیبی درمدت کوتاهی صورت گرفت، شاهد روبات‌های کوچک‌تر و پیشرفته‌تری نیز خواهیم بود.

تاکنون جراحی‌های روباتیک زیادی روی کیسه صفرا انجام شده که بیمار در فرانسه و جراح در نیویورک بوده است، ولی جراحی از راه دور کمی با جراحی روباتیک فرق دارد و به علت مشکلات تاخیر در دریافت تصاویر سه بعدی، جراحی روباتیک از راه دور در حال حاضر پیچیدگی بیشتری دارد.

منبع  :   www.iranbmemag.com